Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Fahrettin Kırzıoğlu


       Tarihçi ve dilbilimci (D. 10 Mart 1917, Mamaş köyü / Kars – Ö. 10 Şubat 2005, Ankara) Kırzıoğlu Mehmet Derviş Efendi’yle eşi Hâfıza Hesna Hoca Hanım’ın ilk çocukları olarak dünyaya geldi İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünü (1946) bitirdi. Tarih öğretmeni olarak Kars (1948), Diyarbakır (1951) ve Sakarya (1957) liselerinde çalıştı. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Tarih Öğretmenliği Bölümü öğretim üyeliğine geçti. Sonraki yıllarda, bölüm başkanlığına yükseldi.

Doğuş’taki yazıları ona, yurt çapında haklı bir ün kazandırdı. Yine bu dönemde Kars gazetesinde birçok araştırma yazısı yayımlandı. Ülkü dergisinde çıkan ve daha sonra kitaplaşacak olan Dede Korkut Kitabı’ndaki Coğrafî İsimler başlıklı incelemesiyle, bilim dünyasının dikkatini çekti. Bu alanda uzmanlardan biri kabul edildi. Üniversite öğrencisiyken araştırmalarını yayımlamaya devam eden Kırzıoğlu, Çınaraltı, Bozkurt, Türk Yurdu, Tanrıdağ, Türk Amacı, Halkbilgisi Haberleri, Tarihten Sesler ve Yücel dergilerinde araştırmalar yayımladı.

Prof. Dr. Kırzıoğlu, özellikle Doğu Anadolu ve Kafkasya tarihi ve bu bölgelerde yaşayan topluluklarla ilgili araştırmaların uzmanı olarak tanındı.

Kırzıoğlu, Türkiye Yazarlar Birliği tarafından Üstün Hizmet dalında 2004 Yılı Kültür Adamı seçildi. Kars Turizm ve Tanıtma Derneği, Selçuklu Tarihi ve Medeniyeti Enstitüsü, Türk Folklor Derneği, Türk Ocakları, Türk Dil Kurumu, Diyarbakır Milliyetçiler Derneği, Diyarbakır Turizm ve Tanıtma Derneği, Türk Tarih Kurumu gibi birçok derneğin kurucusu, yöneticisi veya üyesi olarak görev yaptı. Kalp yetmezliğinden vefat etti. Ankara’da Cebeci Asri Mezarlığında toprağa verildi.

 

ESERLERİ:Malakanlar (1939), Kars (1943), Kars Yaylası (1946), Cam-Cem Ayin (sadeleştirme, 1949), Kars’ın Kurtuluş Hatırası (1950), Dede Korkut Oğuznameleri I. Kitap (1952), Kars Tarihi (I. cilt, 1953), 1855 Kars Zaferi (1955), Kara Amid / Diyarbekir Tarihçesi ve Abidelerinin Küçük Klavuzu (1956), Ziya Gökalp Müzesi ve Ziya Gökalp (1956), Yazılı Vesikalara Göre Ziya Gökalp (1956), Edebiyatımızda Kars II. Kitap (1958), Millî Mücadelede Kars I. Kitap (1960), Kürtlerin Kökü (I. bölüm, 1962), Lehçe-i Erzurum Yazmasındaki Halk Sözleri (1963), Her Bakımdan Türk Olan Kürtler (1964), Kürt Aras / Aran Kürtleri (1966), Kürtlerin Türklüğü (1968), Kars İli ve Çevresinde Ermeni Mezalimi 1918-1920 (1970), Karapapaklar (1972), Kanada Karsı’na Armağan (1972), Lazlar / Canarlar (1972), Gürcistan’da Eski Türk İnanç ve Geleneklerinin İzleri (1976), Malta Konferansları - Ziya Gökalp (1976), Eski Yazılı Tarih Metinleri (1976), Osmanlıların Kafkas Ellerini Fethi (1976), Türk İnkılâp Tarihi Ders Notları (1977), Anı Şehri Tarihi (1982), Dağıstan-Aras-Dicle-Altay ve Türkistan Türk Boylarından Kürtler (1984), Türk Millî Bütünlüğü İçerisinde Doğu Anadolu (ortak, 1986), Karahanoğlu Aile Tarihçesi (1986), Kâzım Karabekir (1991), Yukarı Kür ve Çoruk Boylarında Kıpçaklar (1992), Bütünüyle Erzurum Kongresi (1993), Türk Tarihinde Ermeniler (ortak, 1995), Tarihçe-i (Gazavat-i) Dağıstan (2000), Dede Korkut Oğuznameleri I-II (2000).