CAMUŞLU KÖYÜ \ TAŞ KÖPRÜ URARTU YAZITI \ BORLUK VADİSİ
CAMUŞLU KÖYÜ \ TAŞ KÖPRÜ URARTU YAZITI \ BORLUK VADİSİ
Camuşlu Köyü Yazılıkaya Resimleri:
Kağızman İlçesi Kötek Belediyesi Çamuşlu Köyü Yazılıkaya resimleri Çamuşlu Köyü civarlarında Aladağ’ın doğu yamaçlarında bulunmaktadır. Üst Paleotik çağlardan kalmıştır. Bu civarda tombul tepe ve Kurbanağa mağaralarında bulunan taş araçlar, ocak yerleri ve şölen tipi el baltaları ise M.Ö. 10.000 yılında tekabül eden alt paleolitik dönemden kalmıştır. Kurbanağa mağarasında ayrıca, tunç çağına ait çanak-çömlek ve kement file gibi avlanma araçlarını gösteren duvar resimleri bulunmaktadır. Yazılıkaya, Bazalt yapılı bir kayanın dik ve düzgün yüzünde, biri büyük, diğeri küçük iki panodan oluşmaktadır. Büyük pano yerden 4 m. yüksekten olup, 14 m. uzunlukta ve yaklaşık 4 m. genişliktedir. Küçük pano ise aynı duvarın doğu uzantısı üzerinde yer almaktadır. Yazılıkaya panolarında insan ve hayvan figürleri bulunmaktadır. Bu hayvanlar geçi, geyik ve eşeklerden oluşmaktadır. İkinci panonun üzerinde kale benzeri araçlarla oynandığı saptanmıştır. Daha genç dönemlerde yaptığı sanılan bu çizgi üzerinde küçük opsitdiyen kalemler kullanıldığı sanılmaktadır.
Taşköprü Urartu Yazıtı:
Arpaçay ilçesi Taşköprü Köyünde bulunur.
Urartu kralı Sarduri ( M.Ö.767-735) tarafından bu bölgeye yapılan bir askeri sefer sonrası çivi yazısı ile yazdırılan Taş köprü yazıtının tercümesi şu şekildedir. “Tanrı Haldi’nin büyüklüğüyle Argiştoğlu Sarduri derki; Terk edilmiş (?) Uhime ülkesini ele geçirdiğim zaman, o seferin dönüşünde, Magaltu şehrini (de) ele geçirdim. Erkek ve kadınları Bianili ülkesine sürgün ettim.
Borluk Vadisi
Kars il merkezinin yaklaşık 17-18 km güneydoğusundaki Borluk Köyü'nden başlayıp Mağaracık; Azatköy'ü; Karacaören köylerinin yanından geçip; Kars'ın hemen güneybatısında Kars Çayı'na karışan; Borluk Deresi'nin oluşturduğu vadideki buluntu yerleri. Bu buluntu yerleri arkeoloji yazınına Borluk; Mağaracık ve Azatköy buluntu yerleri olarak geçmiştir. Borluk vadisi boyunca yer alan tüm bu buluntu yerleri birbirlerine çok yakın ve ilişkili olduğu için Borluk Deresi'nden çıkarak Borluk Deresi Vadisi adıyla bu çalışmaya alınmıştır. Konumu ve Çevresel Özellikleri: Pazarcık beldesinin
batısında yer alan Borluk Dağı'nın kuzey eteklerinden doğan ve batıya doğru akan Borluk Deresi bu kesimde derin ve dar bir vadi oluşturmaktadır. Vadide sıra halinde kaya sığınaklarının ve mağaraların olduğu bildirilmektedir. Vadi tabanında oluşan çukurların kesitinde kalın kum ve çakıl döküntülerinin görülebildiği anlaşılmaktadır. 1:100.000 ölçekli G 50 paftasında özellikle Mağaracık Köyü civarında bir çok mağara işareti izlenmektedir. Kökten de bu mağaraların verimli çıkacağını ileri sürmektedir.
Tarihçe: Araştırma ve Kazı: 1942 yılında Kılıç Kökten Kars il sınırları içinde gerçekleştirdiği yüzey araştırmasında Borluk Deresi Vadisi boyunca üç yerde yontma taş aletler toplamıştır. Bunlardan birincisi derenin üst kısmında; Borluk Köyü yakınlarında yer alan kaya sığınaklarının önü ve derenin tabanındaki kum ve çakıl döküntüleri; ikincisi ise Mağaracık Köyü'nün yakınındaki kaya sığınaklarının önlerindeki alandır. Daha batıda Azatköy diye anılan üçüncü alan ile beraber Borluk Deresi'nde Kökten'in yoğun bir araştırma yaptığı anlaşılmaktadır. Kökten Mağaracık Deresi olarak bir dereden bahsetmektedir. Bu dere Borluk Deresi'ne bağlanan küçük Koyunbasan Deresi olabilir. Her üç köy de birbirinden 4 ile 7 km uzaklıktadır. Kökten bu üç ayrı yeri ayrı buluntu yeri olarak tanımlamaktadır. Buluntular: Kökten'in araştırmasında; Borluk Deresi vadisinin üst kısmında; Borluk Köyü yakınında; ikisi bazalttan; bir tanesi andezitten olduğunu söylediği tipik kazıyıcı uç ve yan kazıyıcılar bulunmuştur. Araştırmacı bunların Moustérien tipinde olduklarını anlatmaktadır. Bu yonga aletlerde oluklu kopma yüzeyi taşırlar. İkinci yer yaklaşık olarak birincisinden 7 km uzakta olan Mağaracık Köyü'dür. Bu köyün yakınında da gene Moustérien tipinde obsidien aletler bulunmuştur. Sonuncusu ise Azatköy ya da Dündartepe adlı köyün yakınında; Borluk Vadisi'nin Azat Köyü'ne doğru olan uzantısında ele geçirilen obsidienden yapılma alettir [Kökten 1944b: lev.XC.res.9]. Bu alet Kökten'in vadinin yukarısında bulduğu diğer aletlere çok benzemektedir. Tümü Orta Paleolitik Çağ'a tarihlenmektedir. Yaz aylarında karların eridiği dönemlerde gezilebilir, ulaşımı 4x4 arazi araçları ile sağlanmaktadır.
